شناسایی عوامل موثر در وقوع صید غیرقانونی ماهیان خاویاری در بخش جنوب غربی دریای خزر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکترای گروه تولید و بهره برداری آبزیان، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

2 استادیار گروه تولید و بهره برداری آبزیان، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

3 دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده مدیریت کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

4 دانشیار گروه تولید و بهره برداری آبزیان، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

چکیده

بهره ­برداری بیش از حد و غیرقانونی از منابع آبزی به ­خصوص ماهیان خاویاری به­عنوان ارزشمندترین ماهیان دریای خزر تهدیدی بسیار جدی در حفاظت و نگهداری دراز مدت از آنهاست. با توجه به اهمیت حفظ ذخایر ماهیان خاویاری، انجام مطالعه روی علل اصلی ارتکاب صید غیرقانونی به­ عنوان روش صید کنترل نشده و غیر استاندارد توسط صیادان اجتناب ناپذیر است. در این پژوهش، از روش پیمایش میدانی و به کمک ابزار پرسشنامه و مراجعه حضوری پرسشگر داده­ ها به ­دست آمد. برای تعیین روایی پرسشنامه­ ها از چند تن از کارشناسان صاحب نظر و برای تعیین پایایی نیز از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برآورد شد و سپس اطلاعات مورد نیاز با تکمیل تعداد 201 پرسشنامه بر اساس طیف لیکرت، در بین صیادان قانونی و غیرقانونی استان گیلان در خلال بهار و تایستان 1395 توزیع و به سوالات مرتبط با علل اجتماعی، اقتصادی، صیادی و حفاظت شیلاتی پاسخ داده شد. تجزیه و تحلیل داده­ های پرسشنامه با استفاده از مدل لاجیت انجام شد. نتایج نشان داد که از میان علل اجتماعی و اقتصادی، ارتباط معنی ­داری بین میزان مطالعه، میزان درآمد و رضایت از درآمد با احتمال انجام صید غیرقانونی وجود داشت (0/05>P)؛ به ­طوری که افرادی که از سطح درآمد کمتری برخوردار بوده، رضایت شغلی و درآمدی نداشته و میزان مطالعه کمتری داشتند احتمال اقدام به صید غیرقانونی در بین آنها به طور معنی­داری بیشتر بود (0/05>P). همچنین، صیادانی که فاقد گواهینامه قایقرانی بوده، ارزش کمتری برای حفاظت از آبزیان قائل بوده؛ از دام گوشگیر استخوانی و سایر دام ­های غیر استاندارد در عمق بیشتر اقدام به دام­ گذاری نمودن به طور معنی­ داری مرتکب انجام صید غیرقانونی شدند. در مجموع، به ­نظر می ­رسد احتمال وقوع صید غیرقانونی با طیف خاصی از مولفه ­های اجتماعی، اقتصادی، حفاظتی و شیلاتی ارتباط نزدیکی دارد و این یافته ­ها می­ تواند در مدیریت شیلات جهت پیشگیری صید غیرقانونی مفید واقع شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Identifying Factors Involved in Illegal Fishing in the Southwestern Caspian Sea

نویسندگان [English]

  • Seyed Mostafa Aghilinejhad 1
  • Saeid Gorgin 2
  • Ramtin Joolaie 3
  • Seyed Yousef Paighambari 4
  • Rasool Ghorbani 4
  • Jahangir Mohammadi 3
1 PhD student of Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran.
2 Assistant Professor Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran.
3 Associate Professor of Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran.
4 Associate Professor of Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran.
چکیده [English]

Excessive and illegal exploitation of aquatic resources, especially Caspian sturgeon, are serious threats to their long term protection. Given the importance of maintaining stocks of sturgeon, the study on major causes of committing illegal fishing by fishermen is inevitable. In this study, data were collected through field-based surveys and a questionnaire. Validity and reliability of the questionnaire were assessed based on expert’s knowledge and Cronbach's alpha coefficient. Sample size was estimated using Cochran's formula, and then 201 questionnaires (designed based on Likert scale) were distributed among fishermen in Guilan province during spring and summer 2016 to answer questions related to social, economic, fisheries and conservation factors. Data were analyzed using Logit Model. Results showed that social and economic factors such as study level, income and job satisfaction had significant correlations with the occurrence of illegal fishing (P<0.05). Fishers who had less income and job satisfaction and lower study level were more likely to be involved in illegal fishing (P<0.05). In addition, fishermen with no license, giving less value for the protection of aquatic animals and who used non-standard fishing nets in deeper waters showed higher probability of committing illegal fishing. In conclusion, it appears that the probability of the occurrence of illegal fishing has a close association with a range of social, economic, fisheries and conservation parameters, and these findings could help fisheries managers in preventing the occurrence of illegal fishing activities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Illegal fishing
  • Logit Model
  • Sturgeon
  • Southwestern Caspian Sea
  • Fisheries management

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار