بررسی مطلوبیت زیستگاه جویبارماهی کرمانشاه (Sasanidus kermanshahensis Bănărescu and Nalbant, 1966) در رودخانه دینورآب (سرشاخه رودخانه گاماسیاب)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیارگروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، آموزشکده محیط زیست، کرج، ایران

3 استادیار گروه علوم و فنون شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران.

4 دانشجوی دکتری گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

چکیده

رودخانه­ی دینورآب از جمله سرشاخه­های فرعی منتهی به رودخانه گاماسیاب در حوضه دجله و از جمله محیط­های پراکنش جویبارماهی کرمانشاه (Sasanidus kermanshahensis) می­باشد. این رودخانه تحت تأثیر فعالیت­های انسانی از قبیل کشاورزی قرار گرفته است. در مجموع 168 نمونه ماهی برای مطالعه مطلوبیت زیستگاه جویبارماهی کرمانشاه در رودخانه­ی دینورآب از 21 ایستگاه با استفاده از دستگاه الکتروشوکر نمونه­برداری شد. برای این منظور، ویژگی­های رودخانه شامل سرعت آب (m/s)، عمق آب (cm)، ارتفاع از سطح دریا (m)، عرض رودخانه (m)، شاخص سنگ بستر و قطر متوسط سنگ بستر (cm) در هر منطقه ثبت گردید. شاخص مطلوبیت زیستگاه با توجه به رابطه بین متغیرهای محیطی و فراوانی گونه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که فاکتورهای عرض رودخانه و سرعت آب رابطه مستقیم و فاکتورهای ارتفاع از سطح دریا، عمق آب و شاخص بستر رابطه معکوس با فراوانی ماهی دارند. شاخص HSI با مقدار 497/0 نشان داد که این رودخانه مطلوبیت متوسط برای این گونه دارد. همچنین، نتایج نشان داد که زیستگاه انتخابی جویبار­ماهی کرمانشاه مناطقی با سرعت بالای آب به­واسطه نیاز به اکسیژن مناسب، بستر ماسه­ای-گلی، با عرض زیاد و ارتفاع از سطح دریا و عمق کم می­باشد. نتایج می­تواند در جهت مدیریت و حفاظت از ذخایر این گونه بوم­زاد که به­عنوان بخشی از میراث طبیعی کشور به شمار می­رود، مورد استفاده قرار گیرد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Habitat suitability index of Kermanshah stone loach (Sasanidus kermanshahensis Bănărescu and Nalbant, 1966) in Dinor River, a tributary of Gamasiab River

نویسندگان [English]

  • Soheil Eagderi 1
  • Tahereh Rahimi 2
  • Manoochehr Nasri 3
  • Ali Reza Radkhah 4
1 Associate professor, Department of Fisheries, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran.
2 Graduate Master Student, College of Environment, Karaj, Iran
3 Assistant Professor at: Department of Environmental and Fisheries Sciences and Engineering, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Lorestan University, Khorramabad, Iran.
4 PhD student, Department of Fisheries, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
چکیده [English]

Dinor River is one of the tributaries leading to Gamasiab River in Tigris river drainage and one of the habitat of Kermanshah stone loach (Sasanidus kermanshahensis). The river has been affected by human activities such as agriculture. In this study, a total of 168 specimens were collected from 21 stations of Dinor River for the study of Kermanshah stone loach’s habitat suability index. For this purpose, the river characteristics, including water velocity (m/s), water depth (cm), altitude (m), river width (m), bedrock index, and average bedrock diameter (cm) were recorded at each station. The habitat suitability index was examined according to the relationship between environmental variables and species abundance. The results showed that river width and water velocity are directly related and altitude, water depth, and bed index were inversely related to the abundance of S. kermanshahensis. The HSI index with a value of 0.497 showed that this river has moderate suitability for this species. Also, the results indicated that the selected habitat of S. kermanshahensis includes areas with high water velocity due to the need for adequate oxygen, sand-mud bed, high width, low altitude, and shallow depth. The findings can be used to manage and protect the reserves of this species, which is part of the country's natural heritage.
.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kermanshah stone loach
  • Habitat
  • Dinor river
  • Depth
  • Flow velocity